اصطلاحات دیوانی و تشکیلات اداری در دوره سلجوقیان روم

با شکل گیری حکومت سلجوقیان روم در آناتولی ، حاکمان این شاخه از خاندان سلجوقی برای ادار ه ی حکومت نو پای خود با شرایطی متفاوت از سایر خویشاوندانشان -که در بلاد اسلامی حکم می راندند- مواجه شدند. حضور پرشمار ساکنان مسیحی در آسیای صغیر در کنار تاثیرات ناشی از حکومت دیرپای بیزانس در آنجا ، سلاجقه ی روم را با این چالش که چگونه ضمن حفظ استقلال و هویت خویش به عنوان حاکمان مسلمان ، شرایط خاص منطقه را نیز در اداره امور در نظر بگیرند روبه رو می ساخت. پژوهش حاضر درپی آن است تا با استفاده از بررسی توصیفی -تحلیلی منابع تاریخی موجود به این پرسش که سلجوقیان روم برای اداره ی حکومت خود از چه شیوه هایی استفاده می کردند و سازمان حکومتی ایشان متشکل از چه بخشها و عناصری بود ، پاسخ دهد. بررسی های به عمل آمده ضمن پژوهش نشان می دهد که سلجوقیان روم بیشترین استفاده را از شیوه ی حکومتداری حکومتهای مسلمان هم عصر و هم جوار به ویژه سلجوقیان ایران نمودند و تنها در موارد مستحدثی که به شرایط خاص سیاسی، فرهنگی و اقتصادی منطقه مربوط می شد به تقلید و اقتباس از الگوی حکومتی بیزانس پرداختند. هم چنین در سازمان تشکیلاتی و اصطلاحات دیوانی سلجوقیان روم مواردی به چشم می خورد که مخصوص به این حکومت بوده و در سایر حکومتها مشابهی ندارد ضمن آنکه کارکرد ، اهمیت و اعتبار برخی از مناصب و اصطلاحات دیوانی در میان سلاجقه ی روم نیز با سلجوقیان ایران متفاوت به نظر می رسد.